14
ZO{TO NIE GRCITE MORAME DA (SE ) LA@EME ?
Vo sporot so imeto so severniot sosed {to go narekuvame so referenca FIROM, se pla{am
Malku pomalku na{ite konstrukcii se trupaa se pove}e, veruvaj}i i samite vo niv kako edinstvena vistina, pa, taka i nekako so vreme ostanavme i osameni vo vakvite veruvawa . Severniot sosed e diplomatski priznat pod imeto “Makedonija” od stotina zemji vo svetot, a toa dovolno zboruva za “dokazite” na Grcija.
No, od faktite ne se bega kolku i da se pogubni za nas i mora da se znaat za da se neutrilziraat. A, za interes na vistinata, nekoi krugovi vo Grcija duri kako gi znaat faktite i tokmu zatoa i manipuliraat so javnosta, i ete, ne dovedoa vo vakva situacija
Sakame mnogu da maftame so anti~koto doba kako orginal gr~ko, bezmalku kako da sme sovremenici na taa epoha i pri toa se dr`ime do Aleksandar Veliki kako da padnal od nebo ( jasno gr~ko), a butkaj}i go tatko mu, Filip, nastrana, kako da ne postoi.
Iako na{ite “golemi” Grci bi mo`ele da izvadat od nekade i “`ivi “svedoci od taa doba sepak postojat dokumenti od koi jasno se istaknuva posebnosta, oddelnosta na “Makedoncite” pretstavuvaj}i gi, {to bi rekle nie kako “negrci” , kako plemenska grupa - varvari.
Pa, zlobnicite velat deka Demosten i zapelte~il od vozbudata - voznemirenosta pri ~estite napadi protiv Filip i Makedoncite narekuvaj}i gi varavari i vo nikoj slu~aj, po na{e, Grci . A, toj e tatko na Aleksandar, osven ako ne se “izvadi” sega nekoj nov gr~ki “dokument” deka nekoj Grk se zame{al vo postelata na Olimpija. Ako treba }e prilo`ime i ”DNK”, “{to da ne”, a ?
Duri nastanuvaat i tragikomi~ni situacii kako {to e so filmot “Aleksandar” kade {to “na{iot” Aleksandar ( i toa spored nekoi dokumenti) se karkaterizira kako homosekualec , pa zagri`enite Grci burno, agresivno reagiraat kako da se Aleksndrovi sovremenici, pa to~no znaat kakvi seksualni sklonosti imal toj i kako od toa da zavisi na{ata gr~kost ili poto~no gr~ka ma{kost.
[to re~e eden, ako ve}e bile Grcite Makedonci ( ili ako sakate Makedoncite Grci ), zo{to ne ni teknalo nam da se nare~eme nie Makedonci koga ete bile i tolku (po)silni i zavladeale so cel svet. Pa, najposle i Aleksandar ( kako i tatko mu Filip ) se narekuva “Makedonski”, a ne Gr~ki .
Vikaj}i na drugite posebno na skopjanite , deka nemaat apsolutno nikakvo pravo na imeto “Makedonija” nie izbrzano, histeri~no, se `ivo (pre)imenuvame so naziv “Makedonija” i toa najmnogu od periodot na osumdesetite godini od minatiot vek koga se naseti raspa|aweto na toga{nata SFRJ i toa vo severniot del na Grcija {to dotoga{ i go narekuvavme samo SEVERNA GRCIJA, a skopjanite go vikaat Egejska Makedonija. I, ve}e ne znaeme na {to se misli koga ke re~eme “Makedonija“.
Da bide ironijata pogolema ma, osven skopjanite ima sega i drugi, eve vo Azija. Pakistan, koi pak sebe se smetaat za najdirektni potomci na Aleksandar - Makedonci, i ne se narekuvaat Grci ili Elini . I ~udno, nikoj od Grcija ( a su{am imalo i gr~ki pretstavnici koi bile tamu za da ja ispitaat rabotata ) ne se
Popametno e ili ako sakate pologi~no e, da se dr`ime do pobliskoto miinato - i fakti koi ni se poznati i nam i na drugite i kako i da tolkuvame ne }e mo`e da se izbegne od niv i tie ka`uvaat mnogu, makar {to ne se povolni za nas Grcite. ( {to ne tera izgleda i da gi izvrtuvame rabotite, da ne re~am, da la`eme )
Istorski fakt e deka Makedonija e podelena po balkanskite vojni 1912-13 god od strana na golemite sili za da se zadovolat apetite na sosednite zemji na Makedonija. I toa pak od to~ka na interesite na golemite sili . A, }e dozvolite, Makedonija ne bila samo teritorija -- gol prostor tuku na nea `iveel i narod koj {to e, isto taka, podelen i pokasno podlo`en na golemi preselbi i asimilacija.
I taka, i Grcija si dobila i toa pogolemo par~e od Makedonija, ama i del od narodot kako i Srbija, Bugarija i del kako teritorija na sega Albanija.
Od okolu 66 500 km2 od teritorijata na Makedonija na Grcija i bile dadeni okolu 34 000 km2 , na koj{to del `iveele okou 1 200 000 `iteii od vupniot broj `iteli od 2 000 000 na cela Makedonija
Ve}e vo toj period ( a i pred toa ) odredeni krugovi na mladata inteligencija bile nacionalno osoznaeni kako “Makedonci” - poseben narod “nitu Grci nitu Srbi nitu Bugari” .
Vo podolg period imalo nekolku buntovi - vostanija za osloboduvawe od turskoto ropstvo i najpoznato e t .n .“Ilindensko vostanie” 1903 g. koga e oslobodena odredena teritorija i proglasena tn “Kru{evska repubiika” {to e potoa ugu{ena vo krv od turskite osmanliski sili .
Vo 1903 g. e izdadena kniga “ Za makedonskite raboti” od nekoj Misirkov, koj decidno ja zacrtuva nacionalnata programa na tie “Makedonci” postavuvaj}i ja osnovata za sozdavawe na nivniot literaren “makedonski jazik” zaradi koe {to i knigata e uni{tena od strana na Bugarija kako opasna za nivnite ekspanzionisti~ki planovi za Makedonija.
I Grcija ima dadeno svoj doprinos za afirmirawe na “makedonstvoto” dodu{a pod pritisok na Dru{tvoto na narodite u{te vo 1925 g. so izdavawe, vnimavajte, na poseben bukvar - abecedar za decata na “Makedoncite” {to `iveele vo Grcija kako malcinstvo ~ie {to postoewe sega, ete, go negirame.
Kolku i da e ova neprijatno i nepovolno za nas, toa e za `al istoriski fakt kolku i da go negirame i zata{kuvame.
Za na{a sre}a, a bi trebalo da im bideme blagodarni na skopjanite - osobeno na vladea~kite krugovi, {to ne si ja znaat dovolno istorijata i se odnesuvaat prili~no mlako i pasivno i ne gi koristat ovie fakti, i za da im uka`at na OON kako naslednik na Dru{tvoto na narodite, za nivnata obvrska za ostvaruvaweto na pravata na “makedonskoto” malcinstvo vo Grcija ( {to e obvrska i na samata Grcija ) ~ie {to postoewe i sega go negirame, kako da ne postoelo nikoga{, a i ona {to e bitno: apsurdnosta i na samata odluka na OON za referencata FIROM skratuvaj}i im go pravoto na skopjanite da se narekuvaat “Makedonija “, bidejki Grcija ne dozvoluvala toa, a na gr~ka terirorija postoi malcinstvo koe se narekuva “Makedonsko” i ne samo {to ima pravo na toa kako del od malcinskite i ~ovekovi prava, tuku i obvrska e na gr~kata dr`ava, pa, i na samata OON za po~ituvawe na tie prava i nivna realizacija vo praktikata.
Pa, imame situacija, samata OON da se negira vo svoite obvrski opredeluvaj}i se na edna strana ( na pojakite ) a na {teta na druga strana ( i toa zemja koja e preku toga{na Jugoslavija i osnova~ na OON ) kr{ejki gi i svoite osnovni principi i malcinskite prava na ova malcnnstvo vo Grcija.
Ina~e, u{te od svoeto formirawe kako dr`ava, Grcija si ima probemi so negr~kite raboti kako {to se toponimite (slovenski) {to ja doveduvaa vo neprilika bidej}i toa bile dokazi deka ne e se taka gr~ko kako {to samite sakame da si gi prika`eme
U{te 1909 god. izdaden e Ukaz od vladata za formirawe dr`avna komisija za prou~uvawe na toponimite i za utvrduvawe na nivnoto istorisko poteklo.
Zaradi zabrzuvawe i potemelno ras~istuvawe so vakvite negr~ki raboti veke vo 1919 g. e izdadeno cirkularno pismo objaveno vo vladiniot vesnik vo koe davaat detalni upatstva za potrebata itno da se pristapi kon brza promena na toponimite (slovesnki - makedonski ) i na~inot kako da se ostvari toa i ova e osobeno naso~eno kon severniot del na Grcija (novodobieniot so podelbata na Makedonija) kade se i naseleni ovie {to se narekuvaat etni~ki “Makedonci”.
Vo ovoj period, kako posledica na gr~ko-turskata vojna ( 1919 - 1922 g.) okolu 1 200 000 gr~ko naselenie e proterano od Mala Azija i gr~kata dr`ava gi naseluva vo severniot del na Grcija vr{ej}i pritisok na domorodnoto naselenie za iseluvawe i asimilacija.
Za u{te pogolemo intenzivirawe na promenata na toponimite, vo 1926 god. e donesen poseben Ukaz “ Za preimenuvawe na selata ,,gradovite i grat~iwata“ i tokmu posle ova e napravena ogromna promena na nazivite na okolu 950 mesta vo severniot del na Grcija {to ina~e domorodnoto “makedonsko” naselenie i skopjanite ja nrekuvaat ”Egejska Makedonija“.
E, koga site tie topnomi kako lo{i dokazi se preimenuvale, se sfatilo deka sepak pova`ni se lu|eto vo ~ii glavi `iveele starite toponimi, pa se udrilo na menuvawe (poto~no re~eno : pogr~uvawe) na imiwata i prezimiwata na `itelite koi se narekuvale etni~ki “Makedonci”. I toa e cel proces {to trae.
I kolku i da se falime so demokratskite koreni i pridobivki, te{ko deka mo`e da se okvalifikuva seto toa kako “demokratsko”, ama bilo “prakti~no “. Ama, “prakti~noto “ima o~igedno dva kraja ( kako stapot ), pa, sega doa|a vreme za drugiot kraj na stapot i istoriskite fakti “prakti~no” }e ( ne ) udiraat .
Novi pogromi i preselba ili poto~no iselba na ovaa grupa luge od Grcija ima vo Vtorata svetska vojna i osobeno vo periodot 1945 -46 g. vo tek na gra|anskata vojna vo Grcija koga `eni, majki so deca, stari lu|e moraa da gi napu{tat svoite domovi i da se spasat od uni{tuvawe i potoa kako izbeglici bea naseluvani vo pove}e zemji na Isto~na Evropa, a potoa se preseluvani i vo Amerika, Kanada, Avstralija .
I iako gr~ki dr`avjani, Grcija, o~igledno so golemo olesnuvawe go prima ova iseluvawe, i ne gi saka prosto kako nepo`elni svedoci na edno vreme i u{te pove|e, na odnesuvaweto na gr~kata dr`ava kon niv.
Grcija kon site niv ima{e vo celiot podocne`en period negatorski odnos odbivaj}i da im izdava viza za poseta na nivnite mesta duri i vo slu~ai na pogrebi i na najbliski od familijata. I ne e ba{ ne{to evropski, a i za na{e falewe, ama e fakt.
I kolku i da negirame za imotite, ku}ite na ovie luge vo Grcija bidej}i bile gr~ki gra|ani im pripa|aat nim i koga -toga{, toa so seta silina }e se postavi na dneven red pred Grcija, pa kolku i da go zata{kuvame i odolgovlekuvame toa.
Na{a sre}a e {to skopjanite, kako i za drugite raboti, seu{te ne istapile edinstveno i so pomo{ na skopskata dr`ava, a izgleda zaradi pla{livosta na skopskite vladea~ki krugovi i natamu }e mo`eme da bideme mirni i }e imame vreme da gi ~istime ( kade se mo`e) {to pove}e ovie tragi i {to pobrzo i potemelno ( ako se mo`e ).
J.J.
(prevod od gr~ki A.K. )